Kader

Naast de reeks Akten van Belgische Vorsten wordt een nieuwe reeks uitgegeven, getiteld Regesten van de Akten van Belgische Vorsten.

Aanvangsdata voor de publicatie van de akten in de vorm van regesten

Wegens de gevoelige toename van het aantal akten vanaf een bepaalde periode (regering) naargelang van het vorstendom, de aanzienlijke kosten die een volledige uitgave met zich zou brengen en het feit dat veel akten reeds zijn ontsloten (www.diplomatica-belgica.be) of gepubliceerd, worden voor het graafschap Vlaanderen en het graafschap Henegouwen regesten uitgegeven vanaf 1205, voor het hertogdom Brabant vanaf 1261, voor het prinsbisdom Luik vanaf 1229, voor het graafschap Namen vanaf 1263, enz.

Volgorde der regesten

Ieder regest draagt een volgnummer, in vette Arabische cijfers.

De regesten worden uitgegeven in chronologische volgorde volgens de huidige kalender (dag, maand, jaar).

Inhoud van het regest

Het eigenlijke regest bevat minstens volgende elementen:

• De (omgerekende) datum, met achtereenvolgens: plaats, dag, maand, jaar : de eventuele herleiding tot nieuwe stijl wordt aangeduid door (n.s.);
• de aard van de akte (gift, ruil, enz.);
• de namen van de destinatarissen of (en) beneficiarissen
• het voorwerp van de akte;
• de datum en tekstgedeelten waarvan de interpretatie aanleiding kunnen geven tot discussie, worden woordelijk geciteerd.

Voor andere bijzonderheden, zie hoger de punten 39 tot 42 van de Voorschriften bij het uitgeven van geschiedkundige teksten: Speciale regels bij de uitgave van diplomatische teksten.

Uitwendige vormen en overlevering der akte

Kanselarij-subscripties, namen van getuigen en van ambtenaren betrokken bij het opmaken van de akte, komen onmiddellijk onderaan het regest.

Er wordt gepreciseerd of de akte bewaard is in origineel, ontwerp, minuut of afschrift(en). Taal (Fr., Nl.), schrijfstof (met vorm en afmetingen), zegels (met hun staat en aanhechtingswijze) en staat van bewaring van de akte worden eveneens vermeld. De zegeltypes worden in de inleiding beschreven (zie punten 43 tot 45 van de Voorschriften). Enkel relevante overleveringsstadia worden vermeld.

De plaats van bewaring van de akte wordt aangegeven.

Voor deperdita, onechte of verdachte, en gevidimeerde akten en ingelaste akten gelden punten 31-33 van de Voorschriften.

Dorsale en archivalische notities worden niet geciteerd.

Alle uitgaven van een akte worden vermeld. Voor akten die dagtekenen van vóór 1250 en/of die opgenomen zijn in de Diplomata Belgica, volstaat een verwijzing naar deze databank.

Enkele algemene voorschriften

Alleen regesten van akten betreffende het gebied dat de Zuidelijke Nederlanden en het Prinsbisdom Luik omvatte, worden in de verzameling opgenomen. Regesten van de akten van een vorst die betrekking hebben op gronden en andere goederen gelegen buiten zijn vorstendom, maar binnen de grenzen van genoemd gebied, worden onder de regesten van die vorst opgenomen. Akten bestemd voor vreemdelingen en/of betreffende gronden en andere goederen gelegen buiten genoemd gebied mogen alleen worden opgenomen met toestemming van de Commissie.

De akten uitgevaardigd tijdens een regentschap, een sede vacante of tijdens de afwezigheid van de vorst, dienen ontleed te worden zoals zijn eigen akten (zie BCRH, 1901, p. XXIII, en 1910, p. XXIX).

De auteur verstrekt in de inleiding, na een overzicht van de voornaamste gebeurtenissen in het leven en tijdens de regering van de vorst, de nodige uitleg over het voorwerp en de chronologische grenzen van zijn verzameling, over de omstandigheden waarin hij zijn opzoekingen heeft verricht, over de gevolgde methode, over de geraadpleegde archieffondsen, en formuleert daarin algemene opmerkingen over de diplomatische, chronologische en sigillografische bijzonderheden van de ontlede akten.

Voor de schikking van de elementen van het regest zal de auteur zich naar volgende voorbeelden richten

Regesten van de akten van de graven van Vlaanderen

Johanna van Constantinopel

Nummer in Arabische cijfers. - September 1242

Thomas en Johanna bevestigen de verkoop van honderd en één gemet grond, gelegen te Zaamslag (Samslacht) in de parochie van Adendijke (Adendic), door hun kamerheer Andreas aan de abdis van de Bijloke te Gent (Portus Beate Marie Gandensis), de ene helft ten behoeve van de abdij, de andere helft ten behoeve van het hospitaal.

Geen getuigen. Datum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo secundo, mense septembri.

ORIGINEEL.- L. – Perkament (H. … mm, B. … mm, H. plica … mm). – Twee zegels (types X en Z), in groene was aan groene zijden staart (Thomas) gebroken, aan rode zijden staart (Johanna) gaaf. – Stadsarchief Gent, Bijloke E 17.

UITG. : Diplomata Belgica, 27064.

Lodewijk van Nevers

130. - Male, 10 maart 1341.

Goedkeuring van de oprichting van een klooster te Gent op de plaats genaamd de Wal (que on appielle le Wal en flamenc) verleend aan Simon de Mirabello, gezegd van Halen, ridder, heer van Perwez (Pereweiz) en aan zijn echtgenote Isabella, natuurlijke zuster van de graaf, met amortisatie van de goederen en renten, die aan de nieuwe stichting als dotatie geschonken werden.

Getuigen (op de plica): Machelin de Saint Bavon, Thumas de Varnewijc, le signeur de Praet, monsigneur Gossuin dou Mour, Symon ser Thumas et Bauduin Mayekin et signeur Willaume le Boeme. [Getekend:] Tournay. Donnee a Male le disime jour dou moys de mars l'an de grace mil trois centz et quarante.

ORIGINEEL, met vergulde beginletter E. - Fr. - Perkament (H. 284 mm, B. 592 mm, H. plica 32 mm). - Zegel verdwenen, vroeger in rode was aan groene zijden staart. - Rijksarchief te Gent, Abdij van Groenenbriel, 048 – 0/1.

UITG.: V. VAN DER HAEGHEN, Het klooster Ten Walle ende abdij van den Groenen Briel. Stukken en oorkonden, Gent, 1888, bl. 34-37. - DE GHELLINCK, Chartes et documents concernant la famille van Vaernewijck, I, Gent, 1899, p. 132.